Skip to main content

Posts

Showing posts from January, 2020

လွန်ခဲ့သော နှစ်ပေါင်း ၂၀၀၀ သက်တမ်းရှိ ရှေးဟောင်း ဗုဒ္ဓစာမူတစ်ခု

လွန်ခဲ့သော နှစ်ပေါင်း ၂၀၀၀ သက်တမ်းရှိ ရှေးဟောင်း ဗုဒ္ဓစာမူတစ်ခု ----- နှစ်ပေါင်း ၂၀၀၀ အရွယ်ရှိ ရှားရှားပါးပါးဗုဒ္ဓဘာသာလက်ရေးစာမူကို မူလက အာဖဂန်နစ္စတန်နှင့် ပါကစ္စတန်နိုင်ငံရှိ ဂန္ဓရားမှနေ ၎င်းစာတမ်းကို ကွန်ဂရက်စာကြည့်တိုက်တွင် လူသိရှင်ကြားဖွင့်လှစ်ပြသခဲ့လေသည်။ အေဒီ ၇ ရာစုမှစတင်ခဲ့သော ဗုဒ္ဓဘာသာလက်ရေးစာမူများကို ရှေးဟောင်းသမိုင်းဝင်နယ်မြေဖြစ်သည့် ကဘူးလ်တွင် တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ထိုလက်ရေးမူများကို အေဒီ ၈၆၈ တွင် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များက ၎င်းစာမူများကိုပုံနှိပ်ထုတ်ဝေခဲ့သည်ဟု သမိုင်းပညာရှင်များက ဆိုကြသည်။ အာဖဂန်ရှေးဟောင်းသုတေသနတက္ကသိုလ်မှ သုတေသီများကမူ ရှေးဟောင်းစာမူများကို ဘုန်းကြီးကျောင်းများ ၊ လျှို့ဝှက်သည့် ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်များနှင့် ဘုရားရှိခိုးကျောင်းပေါင်း ၄၀၀ ကျော်ပါ၀င်သည့်နေရာများတွင် သိမ်းဆည်းထားနိုင်သည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။ လွန်ခဲ့သောနှစ်အနည်းငယ်က ကဘူးလ်မြို့၏ အရှေ့တောင်ဘက် ကီလိုမီတာ ၄၀ ခန့်အကွာ Mes Aynak မှ တောင်တရုတ်ပင်လယ်၌ ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သေးသည် ။ အာဖဂန်အစိုးရသည် ၂၀၀၉ ခုနှစ်၌ အလုံးစုံသော သုတေသသနပြုမှုအခြေခံတစ်ခုလုံးအတွက် ရည်ရွယ်၍ ရည်ရှည်တူးဖော်ရမည့်စီမံကိန်းတစ်ခုက...

လေ

လေ ----- လေသည်မျက်စိနှင့် မမြင်ရသကဲ့သို့ သတ္တဝါများ၏ အသက်အတွက်လည်းအဖိုးတန်သည်။   လူသားများသည် ၎င်းမပါဘဲ မိနစ်အနည်းငယ်သာ အသက်ရှင်နိုင်သည်။ အရွယ်ရောက်ပြီးသူလူသားများသည် ပျမ်းမျှအားဖြင့်တစ်နာရီကို လေရှူရှိုက်နှုန်းမှာ ၈၀၀ (သို့) တစ်နေ့လျှင် အကြိိမ်၂၀၀၀၀ အသက်ရှူစေပြီး ၃၅ ပေါင်သောလေကို ရှုသွင်းနေရသည် ။ လေထုကို အာကာသထဲသို့မလွတ်မြောက်စေရန် ကမ္ဘာမြေ၏ လေထုဆွဲအားက တာ၀န်ယူထားသည်။ ကမ္ဘာပေါ်ရှိသက်ရှိသတ္တဝါများအတွက် လိုအပ်သောအောက်ဆီဂျင်အများစုကို အပင်များမှထုတ်လုပ်ပေးသည်။ မီးတောင်များကဲ့သို့သော သဘာဝအဖြစ်အပျက်များမှဖြစ်စေ၊ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းလောင်စာများကို လောင်ကျွမ်းစေသော လူလုပ်စက်မှုလုပ်ငန်းများနှင့် စက်ပစ္စည်းများကြောင့်ဖြစ်စေ လေထုညစ်ညမ်းမှုကြောင့် လေထု၏ သန့်စင်သော အရည်အသွေးကို ခြိမ်းခြောက်လျက်ရှိနေသည် ။ သဘာဝနှင့် လေထု၏တန်ဖိုးကို လေ့လာခြင်းဖြင့် ၎င်းတို့၏တန်ဖိုးကို လူသားများ သိရှိထားသင့်ပေသည် ။ Air ဆိုတာဘာလဲ - ၎င်းတွင်ပါဝင်သောအောက်စီဂျင်သည် လူသားများနှင့် ငါးများအပါအ၀င် အပင်နှင့်သတ္တဝါအားလုံးနီးပါးအတွက် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အရေးအပါဆုံးသော အရင်းအမြစ်ဖြစ်သည်။ ရေမရှိလျှင်လူတစ်ဦး သည် ရ...

မီးတောက်ကို လေ့လာမည်

မီးတောက်ကို လေ့လာမည် ----- ပုံမှန်အားဖြင့်မီးတောက်ဖြစ်ပေါ်လာရခြင်းမှာ လေထုအတွင်းရှိ အောက်ဆီဂျင်နှင့် လောင်စာအချို့ ( ဥပမာ - သစ် သို့မဟုတ် ဓာတ်ဆီ ) အကြား ဓာတုဓာတ်ပြုမှုကြောင့်ဖြစ်သည်။ စင်စစ်၊ သစ်သားနှင့် ဓာတ်ဆီများသည် အောက်စီဂျင်များ ဝိုင်းရံထားသဖြင့် အလိုအလျောက်လောင်ကျွမ်းခြင်းမရှိပါ။ လောင်ကျွမ်းခြင်းအဖြစ်သို့ပြောင်းလဲစေရန် ၎င်းတို့သည် လိုအပ်သော အပူရှိန်ကို ရရှိရန် လိုအပ်ပေသည် ။ အထူးသဖြင့် ကျွန်ုပ်တို့ အလွယ်တကူသိရှိနိုင်သည်မှာ ထင်းမီးတောက်ပင်ဖြစ်သည် ။ ၎င်း၏ အဖြစ်အပျက်သည် အလွန်ရိုးရှင်း၏ ။ သို့သော် လူသားတို့သည် ထိုသဘာဝသဘောတရားကြီးအား ရှာဖွေ့တွေ့ရှိရန် နှစ်ပေါင်းများစွာ အဖြေထုတ်ခဲ့ရလေသည် ။ သစ်သားတစ်ခုသည် အပူရှိိန်ကို မြင့်မားအောင် ထောက်ပံ့သည် ။   အပူသည် ကွဲပြားခြားနားသော အရာများစွာမှ လာနိုင်သည် ။ ဉပမာ -   နေအလင်း၏ စုစည်းသက်ရောက်မှု ၊ အချိန်ကြာမြင့်စွာ ပွတ်တိုက်မှု နှင့် လည်ပတ်နှုန်း၏ လေထုအတွင်း အပြင်းအထန်ထိတိုက်မှုတို့မှ အပူစွမ်းအင်ကို ရရှိသည် ။ သစ်သားသည် ၃၀၀ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက် ( ၁၅၀ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ် ) သို့ ရောက်သောအခါ အပူသည် သစ်သားဖြင့်ဖွဲ့စည်းထားသော ဆယ်လူလာပ...

ပျောက်ကွယ်နေသော ဒဏ္ဏာရီလာ ရတီသတ္တဝါ

ပျောက်ကွယ်နေသော ဒဏ္ဏာရီလာ ရတီသတ္တဝါ ----- Yeti သည် ၂၀ ရာစုအစောပိုင်းတွင် ဟိမဝန္တာတောင်တန်းရှိ လူသိများသော cryptozoological ဖြစ်စဉ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်းနှင့်ပတ်သတ်၍ ကိုယ်တိုင်တွေ့မြင်ခဲ့သည်ဆိ ုသည့်သူများသည် ရတီကို ကြီးမားသော လူသတ္တဝါအဖြင့် ပြောဆိုကြလေသည် ။ အမွှေးအမျှင်ထူထပ်ပြီး ခြေနှစ်ချောင်းရှိကာ မတ်မတ်ရပ်၍ လမ်းလျှောက်သည်ဟု ဆိုကြသည် ။ ထို့ကြောင့် ၎င်းသတ္တဝါကို အနောက်တိုင်း၌ ခြေထောက်ကြီးသတ္တဝါအဖြစ် ဖ ော်ပြကြလေသည် ။ မကြာသေးမီက သိပ္ပံနည်းကျလေ့လာတွေ့ရှိမှ ုတစ်ခုတွင် Yeti မှဖြစ်သည်ဟု ယူဆရသော (သားမွေး၊ အရိုးနှင့် အရေပြား) ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အထောက်အထားများသည် မျိုးရိုးဗီဇဆိုင်ရာခွဲခြမ် းစိတ်ဖြာမှုအပေါ် အခြေခံ၍ ဝံတို့၏ အမျိုးနွယ်မှ ဆင်းသက်သည်ဟု ကောက်ချက်ထုတ်သည် ။ ထိုအချက်ကိုလိုက်၍ လေ့လာဆန်းစစ်သောအခါ အတွင်းကျသော ဝက်ဝံမျိုးစိတ်များမှာ အာရှဝက်ဝံနက်နှင့် တိဗက် ဟိမန္တာရှိ အညိုရောင် ဝက်ဝံမျိုးစိတ်တို့ကို တွေ့ရှိရသည် ။ အနောက်တိုင်းစူးစမ်းရှာဖွေသ ူများသည် ဟိမဝန္တာသို့ထွက်ခွာသွားသည် နှင့် Yeti ၏တွေ့ရှိချက်များကို စတင်ခဲ့သည်။ စူးစမ်းရှာဖွေသူများသည် ဒေသခံများထံမှ ပထမဦး ဆုံးသောမှတ်တမ်းများကို စုဆောင်းပြီး ၎င်...

မင်းကွန်းခေါင်းလောင်းတော်ကြီး

မင်းကွန်းခေါင်းလောင်းတော်ကြီး ----- မင်းကွန်းခေါင်းလောင်းတော်ကြီးကို ဘိုးတော်ဘုရား (၁၇၈၂ - ၁၈၁၉) က ပုထိုးတော်ကြီးတွင် ထားရှိရန် မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၁၇၀ ပြည့်နှစ် ၊ ကဆုန်လ (အေဒီ - ၁၈၀၈ ခုနှစ် ၊ ဧပြီလ) တွင် သွန်းလောင်းခဲ့ခြင်းဖြစ်သည် ။ ပုထိုးတော်ကြီးကိုမူကား အပြီးသတ် တည်ဆောက်နိုင်ခြင်း မရှိခဲ့ပေ ။ အလေးချိန် ၅၅၅၅၅ ပိဿာ (တန် ၉၀) ခန့်ရှိသော မင်းကွန်းခေါင်းလောင်းသည် ၎င်းထက် သုံးဆခန့် ကြီးသော မော်စကိုမှ ခေါင်းလောင်းကြီးပြီးလျှင် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဒုတိယအကြီးဆုံး ခေါင်းလောင်းကြီး ဖြစ်သည် ။ မင်းကွန်းခေါင်းလောင်းကြီး ချိတ်ဆွဲထားရာတိုင်များမှာ မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၂၀၀ ပြည့်နှစ် ၊ (အေဒီ - ၁၈၃၉ ခုနှစ်) မြေငလျင်ဒါဏ်ကြောင့် ပျက်ဆီးသွားခဲ့သည် ။ ခေါင်းလောင်းတော်ကြီးကို လက်ရှိ ချိတ်ဆွဲထားသော သံယက်မကြီးကိုမူ နှောင်းခေတ်တွင်မှ ပြုလုပ်ထားခြင်းဖြစ်သည် ။ မင်းကွန်းခေါင်းလောင်းတော်ကြီး၏အတိုင်းတာမှ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်ပါသည် - ၁ ။ နှုတ်ခမ်းဝအချင်း (အပြင်ဘက်မှ တိုင်းတာလျှင်) - ၁၆ ပေ ၊ ၃ လက်မ ။ ၂ ။ အတွင်းပိုင်းအချင်း (နှုတ်ခမ်းဝအထက် ၄ ပေ ၈ လက်မအထက်မှ တိုင်းတာလျှင် - ၁၀ ပေ ။ ၃ ။ အမြင့် (အတွင်းပိုင်းမှ တိုင်းတာလျှင်) ...

ဘိုးဘိုးအောင်သမိုင်း

ဘိုးဘိုးအောင်သမိုင်း ----- ဘိုးဘိုးအောင် သည်   ကုန်းဘောင်ခေတ်   ဦးပိုင်း နှစ်ပေါင်း နှစ်ရာကျော်ခန့်က ပထမံအတတ်နှင့် ထွက်ရပ်ပေါက်သူဖြစ်သည် ဟုဆို၏။ ဘိုးဘိုးအောင်တွင် ငယ်သူငယ်ချင်း တစ်ယောက်ရှိသည်။ အမည်က ဦးဝိုင်း ဖြစ်သည်။ တတိယ မြန်မာနိုင်ငံအား ထူထောင်သူ အလောင်းဘုရား ဦးအောင်ဇေယျ၏ စတုတ္ထသားတော် ဘိုးတော်ဦးဝိုင်း( ဘိုးတော်ဘုရား ) ဖြစ်သည်။   ပထမံ ဘိုးဘိုးအောင်သည် ဝ တစ်လုံးက နှစ်လုံးဖြစ်အောင် တတ်နိုင်ရုံမက ဘယ်လိုမှ သတ်၍ မသေဟု ဖေါ်ပြကြသည်။ ဘိုးဘိုးအောင်သည်မသင့်သော အကြံအစည် ကြံစည်သည်ဟု သံသယရှိသဖြင့် ဘိုးတော်ဦးဝိုင်း(ဗဒုံမင်း)ကကွပ်မျက်စေသည်။ သို့သော်မသေပဲရှိသည်ဟု ဆို၏။ ဘိုးဘိုးအောင်သည်ပထမံဘိုးဘိုးအောင်ပင်ဖြစ်သည်။   ပထမံထွက်ရပ်ဂိုဏ်းကြီး၏ အကြီးအကဲခေါင်ချုပ်ပင်ဖြစ်သည်။ ပထမံဂိုဏ်းဆိုသည်မှာလည်း မြန်မာရာဇဝင်တွင် ဘိုးတော်ဦးဝိုင်းအုပ်စိုးစဉ်အချိန်က အလွန်အစွမ်းထက်သည့် ပထမံဘိုးဘိုးအောင် ပေါ်ပေါက်သည့်အချိန်မှစ၍ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပေသည်။ ဘိုးဘိုးအောင်သီချင်းများ ဘိုးဘိုးအောင်ကိုတင်စားသော တေးသီချင်းများ ပေါ်ပေါက်လာသည်အထိ မြန်မာတို့အကြား ဘိုးဘိုးအောင်၏ ဩဇာကြီးမားခဲ့သည်။ ...

အလင်းကို လေ့လာခြင်း

အလင်းကို လေ့လာခြင်း ----- သင်ဟာ အမှောင်ကို ကြောက်တဲ့သူတစ်ယောက်လား ။ အခုခေတ်မှာ သင်ရှိနေတယ်ဆိုရင်တော့ ဒါဟာ ထူးဆန်းတဲ့ဖြစ်စဉ်တော့ မဟုတ်ပါ ။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် လူသားများသည် နှစ်သန်းပေါင်းများစွာပင် အမှောင်ထုကြီးနှင့်အတူ ယှဉ်သန်ခဲ့ကြပြီး အမှောင်၏ အခြားတစ်ဖက်ဖြစ်သည့် အလင်း၏သဘာဝကို ရှာဖွေခဲ့ကြသည် ။ ထို့ကြောင့် နေ့အခါ၌ အစာရှာဖွေခဲ့ကာ ၊ ညဉ့်အခါတွင်တော့ အိပ်စက်အနားယူကြလေ၏ ။   ထို့ကြောင့် ကျွန်ုပ်တို့သည် အလင်း၏သတ္တဝါများ ဖြစ်ကြသည် ။ အလင်းသည် ကျွန်ုပ်တို့အတွက် အလွန်အရေးကြီးသည် ။ သို့သော် အလင်းကိုနားလည်ရန်အတွက်မူ နှစ်သန်းပေါင်းများစွာ အဖြေရှာမရခဲ့ကြပေ ။ သို့သော် ယခုခေတ်အခါတွင်တော့ ထိုအဖြေအတွက် မခက်ခဲတော့ပါ ။ အဘယ်ကြောင့် အချို့အရာများသည် အခြားတစ်ဉီးတစ်ယောက်၏မျက်လုံးအတွင်း   ပုံပေါ်လာစေသနည်း ၊ တစ်နည်း မြင်တွေ့ရသနည်း ။ ၎င်းသည် အမှုန်များ ၊ သို့မဟုတ် လှိုင်းများလို သွားလာသလား ။ အဘယ်ကြောင့် ဤမျှ လျင်မြန်စွာ ရွေ့လျားရသနည်း ။ ဒီအမေးများကို အခု အနီးကပ် လေ့လာကြည့်ကြစို့ . . . အလင်းဆိုတာ ဘာလဲ - ကျွန်တော်တို့ ငယ်ငယ်တုန်းက အလင်းနဲ့ပတ်သတ်တဲ့ အကြံတစ်ခု ရှိပါတယ် ။ အလင်းကို လိုချင်လ...

သေခြင်းနှင့် ရှင်ခြင်းအကြားမှ အဖြစ်အပျက်

သေခြင်းနှင့် ရှင်ခြင်းအကြားမှ အဖြစ်အပျက် ------ သေလွန်သူတို့၏ တွေ့ကြုံရမည့် ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ တိဗက်ကျမ်းတစ်အုပ်ကို ယခု လေ့လာမည်ဖြစ်သည် ။ သို့သော် အကျဉ်းသာ ဖော်ထုတ်ပါမည် ။ လူတစ်ယောက်သည် သေလွန်ပြီးနောက် ဘာဖြစ်သွားသနည်း ။ ဒါမှမဟုတ် သေခြင်းနှင့်တစ်ဖန် ပြန်လည်မွေးဖွားခြင်းအကြား ဘယ်လို အသက်တစ်မျိုးနဲ့ ရှင်သန်မည်နည်းဟု တွေးမိဖူးမည်နည်း ။ သင်ကိုယ်တိုင် ဘယ်လိုသင်ယူဖူးသလဲဟူ၍ လူတစ်ဉီးတစ်ယောက်က   မေးမြန်းလာခဲ့သည်ရှိသော် အချို့ယဉ်ကျေးမှုများကို ဆွဲကိုင်၍ သင် သင်ကြားဖူးသည့် အသိမျိုးကိုသာ ဖြေဆိုမိပါလိမ့်မည် ။ ထိုအတူပင် ယခုတွင်လည်း ထိုအတွေ့ကြုံများထဲက တစ်ခုကို လေ့လာခြင်းဖြစ်သည် ။ ထိုကျမ်းသည် သေလွန်သူများ၏ အတွေ့ကြုံများ ဖြစ်သော်လည်း အဓိကရည်ရွယ်ချက်မှာ သေလွန်ပြီးနောက် လူသားများ ကြုံတွေ့ရမည့်အရာများကို ဖော်ထုတ်ထားခြင်းဖြစ်ပြီး တမလွန်ဘဝသို့ ရောက်သွားသောအခါ လမ်းပျောက်သွားမည့်အရေးမှ ကာကွယ်ရန်ဖြစ်သည် ။ အထူးသဖြင့် တမလွန်လမ်းညွှန်ဟု ဆိုသော် ပိုမို၍ မှန်နိုင်ကောင်းပါ၏ ။ သို့သော် ထိုကျမ်းသည် လျှိုဝှက်ထားခြင်းခံရသော တိဗက်သေခြင်းကျမ်းဖြစ်သည် ။ အထူးသဖြင့် တိဗက်ဘုန်းတော်ကြီးများမှ သေခါနီးလူနာမျာ...

အိုးခြမ်းကွဲပေါ်က ပုံပြင်

အိုးခြမ်းကွဲပေါ်က ပုံပြင် ----- ရှေးခေတ်အီဂျစ်ပြည်၏ လူသိအများဆုံးသရဲပုံပြင်ကို Ghost Story အဖြစ် ရိုးရှင်းစွာ သိမြင်ကြသော်လည်း တစ်ခါတစ်ရံ Khonsemhab နှင့် Ghost ဟု ရည်ညွှန်းကြသည်။ ဤဇာတ်လမ်းသည် အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ နှောင်းပိုင်းနိုင်ငံတော် ( ဘီစီ ၁၅၇၀ - ဘီ။ စီ။ အီး။ ၁၀၆၀ ) နှင့် အထူးသဖြင့် ရာမစ်စီဒီ ( ဘီစီ ၁၁၈၆ - ၁၀၇၇ ) မှ စတင်သည်။ ၎င်းကို ostraca ( အိုးထည်အပိုင်းအစများအတွင်းမှ ရေးသားထားချက်များ ) အပိုင်းအစများတွင် တွေ့ရှိခဲ့သော ဇာတ်လမ်းဖြစ်သည်။   ( စီ။ အီး။ ၁၉၆၀ တွင် ) Georges Posener နှင့် ( အေဒီ ၁၉၉၂ တွင် ) Jurgen von Beckerath ( စီဒီ ၁၉၉၂ ) မှ ပညာရှင်များသည် အီဂျစ်အလယ်ပိုင်းခေတ်က ရှေးဟောင်းပုံပြင်ဇာတ်လမ်းဖြစ်သည်ဟု သုံးသပ်ခဲ့ကြသည် ။ ၎င်းသည် အီဂျစ်နိုင်ငံရှိ ပရဒိသုအဖြစ် နောင်တမလွန်ဘဝကို ရိုးရာအစဉ်အလာအရ ရှုမြင်ပုံများနှင့် ဖွဲ့စည်းထားခြင်းဖြစ်လေသည် ။ Amun Khonsemhab နှင့် ဝိဉာဉ် - Amun Khonsemhab ၏သင်္ချိုင်းဂူသည် ပျက်စီးယိုယွင်းနေပြီး တစ္ဆေနှင့်သူတွေ့ကြုံခဲ့သည့်အကြောင်းများကို ဤအိုးခြမ်းကွဲအပိုင်းအစများက ပြောကြားနေသည်ဟု ဆိုသည် ။ ဒီဇာတ်လမ်းသည် Thebes အန...